Yer Göğ Dolması Tarifi (Yöresel Otlu Pirinç Dolması)

Yer Göğ Dolması Tarifi (Yöresel Otlu Pirinç Dolması) 

“Yer Göğ”, Karadeniz ve diğer bazı yörelerde ilkbaharda yetişen çeşitli yenilebilir taze otları (semizotu, ısırgan, labada gibi dolmalık uygun otlar) ifade eden genel bir isimdir. Yer Göğ Dolması, bu şifalı ve lezzetli otların, pirinç ve taze yeşilliklerle hazırlanan bol aromalı iç harcının, uygun yapraklara (yer göğ yaprakları, asma yaprağı veya lahana/pazı yaprağı gibi) sarılmasıyla yapılan geleneksel, sağlıklı ve çok lezzetli bir dolma çeşididir.

Malzemeler: 

• İç Harcı için:

  • 1 demet yer göğ otu (yöresel olarak dolmalık uygun taze otlar, semizotu, ısırgan, labada gibi, iyi yıkanmış)
  • 1 – 1.5 su bardağı baldo veya Osmancık pirinç (yıkanmış, süzülmüş; pirinç çiğ kullanılacak)
  • 1 adet büyük boy kuru soğan (yemeklik ince doğranmış)
  • Yarım demet taze maydanoz (ayıklanmış, ince kıyılmış)
  • Yarım demet taze dereotu (ayıklanmış, ince kıyılmış)
  • 3-4 yemek kaşığı zeytinyağı (tercihen) veya tereyağı (soğanı ve pirinci kavurmak için)
  • 1 çay kaşığı tuz (damak tadınıza göre, iç harç için)
  • Yarım çay kaşığı karabiber (iç harç için)
  • 1 tatlı kaşığı pul biber (isteğe bağlı, iç harç için)
  • (İsteğe bağlı) Yarım çay kaşığı kuru nane veya bir tutam yenibahar (iç harca yakışır)

• Dolmaları Sarmak için:

  • Yer göğ otunun sarılabilecek boyuttaki yaprakları (varsa ve uygunsa, iyi yıkanmış) veya
  • Salamura veya taze asma yaprağı (kullanmadan önce sıcak suda bekletilmiş veya haşlanmış) veya
  • Lahana yaprağı (haşlanmış) veya pazı yaprağı (haşlanmış)

• Dolmayı Pişirmek için:

  • Yeterince sıcak su veya sıcak et suyu (dolmaların hizasına gelecek kadar)
  • 1-2 yemek kaşığı zeytinyağı (pişirme suyuna eklenir)
  • Yarım çay kaşığı tuz (pişirme suyu için, yaprakların ve harcın tuzuna göre ayarlayın)
  • (İsteğe bağlı, lezzet ve ekşilik için) Yarım limonun suyu, 2-3 dilim limon veya 1 yemek kaşığı nar ekşisi (pişirme suyuna eklenir)

Yapılışı:

• İç Harç Hazırlığı:

  1. Yer göğ otlarını bol suyla, kumları tamamen gidene kadar çok iyi yıkayın ve süzün. Kalın ve sert sap kısımlarını ayırın. Kalan yaprakları ve varsa ince sapları ince ince kıyın.
  2. Pirinçleri bol su ile yıkayıp süzün. (İsterseniz pirinci sıcak suda 15 dakika kadar bekletip suyunu süzebilirsiniz, pişme süresini biraz kısaltır, ancak kesinlikle tam pişirmeyin).
  3. Geniş bir tavada veya tencerede zeytinyağı veya tereyağını ısıtın. Yemeklik ince doğradığınız soğanları ekleyip pembeleşene kadar kavurun.
  4. Süzülmüş çiğ pirinci tencereye ekleyin ve şeffaflaşana kadar 2-3 dakika kavurun.
  5. Doğradığınız yer göğ otlarını, ince kıyılmış maydanoz ve dereotunu, tuz, karabiber, pul biber ve isteğe bağlı diğer baharatları (nane, yenibahar) tencereye ekleyin. Tüm malzemeyi iyice karıştırın. Bu aşamada iç harca kesinlikle su eklemeyin, pirinç dolmanın içinde pişecektir. Harcı ocaktan alın ve sarılacak sıcaklığa gelene kadar hafifçe soğutun.

• Dolmayı Sarma ve Pişirme:

  6. Kullanacağınız sarma yapraklarını hazırlayın (asma yaprağı veya lahana yaprağı kullanıyorsanız haşlayarak veya bekleterek yumuşatın). Eğer yer göğ otunun yaprakları sarılabilecek büyüklükte ve uygunsa onları da kullanabilirsiniz.
  7. Saracağınız yaprağın parlak kısmı alta gelecek şekilde düz bir zemine serin. Yaprağın geniş kısmına (sap kısmına yakın) hazırladığınız soğumuş iç harçtan 1-1.5 tatlı kaşığı kadar koyun. Yaprağın kenarlarını iç harcın üzerine doğru katlayın ve yaprağı rulo şeklinde sıkıca sarın. Tüm iç harç bitene kadar bu işlemi tekrarlayın.
  8. Dolmaları pişirme tenceresine, tencerenin tabanını kaplayacak şekilde yan yana ve birbirine yakın olarak dizin. Dağılmamaları için sıkışık dizmek önemlidir.
  9. Dolmaların dağılmaması için üzerlerine ısıya dayanıklı düz bir tabak kapatın.
  10. Tencereye dolmaların hizasına gelecek kadar (dolmaları hafifçe örtecek veya bir parmak altında kalacak kadar) sıcak su veya sıcak et suyu ekleyin. Suyun içine 1-2 yemek kaşığı zeytinyağı, yarım çay kaşığı tuz ve isteğe bağlı olarak limon suyu, limon dilimleri veya nar ekşisi ekleyip karıştırın.
  11. Tencerenin kapağını kapatın. Kaynamaya başlayınca ateşi en kısığa getirin ve pirinçler tamamen şişip yumuşayana ve yapraklar pişene kadar yaklaşık 40-50 dakika pişirin. Pişme sırasında tenceredeki suyu kontrol edin, suyu azalırsa azar azar sıcak su eklemesi yapabilirsiniz.

• Servis:

  12. Pişen dolmaları ocaktan alın. Tencerenin kapağını açmadan, kapağı kapalı şekilde 10-15 dakika demlendirin.
  13. Yer Göğ Dolması’nı sıcak, ılık veya soğuk olarak servis yapın.

Servis Önerisi:

Yer Göğ Dolması, sıcak, ılık veya soğuk olarak servis edilebilir. Yanında sarımsaklı veya sarımsaksız ev yapımı yoğurt harika eşlik eder. Limon dilimleri veya nar ekşisi gezdirerek de servis edilebilir. Bol yeşillikli iç harcı ve lezzetli pişirme suyu ile sağlıklı ve doyurucu bir yöresel yemektir.

Afiyet Olsun!