Evelik Yemeği Tarifi (Gümüşhane Usulü Küzüm Etli ve Gendimeli)

Evelik Yemeği Tarifi (Gümüşhane Usulü Küzüm Etli ve Gendimeli)

Evelik Yemeği, Gümüşhane ve çevre yörelerin en bilinen geleneksel ve şifalı lezzetlerinden biridir. Doğal ortamda yetişen evelik otunun (labada), tuzla güneşte kurutulmuş özel “küzüm eti” (kurutulmuş kuzu eti) ve “gendime” (aşurelik buğday) ile bir araya gelerek hazırlandığı, oldukça doyurucu ve besleyici bir “aş” veya sulu yemektir. Ekşimsi evelik, tuzlu et ve buğdayın uyumu yöreye özgüdür.

Malzemeler:

• Ana Malzemeler:

  • 1 kg taze evelik otu (ayıklanmış, kumları gidene kadar çok iyi yıkanmış)
  • 1 – 1.5 su bardağı dövme buğday (aşurelik buğday; iri taneli, kabuğu soyulmuş; önceden yıkanmış, ıslatılmış ve haşlanmış)
  • 500 gr küzüm eti (tuzla güneşte kurutulmuş kuzu eti; kasabınızdan temin edebilirsiniz; önceden ıslatılmış ve haşlanmış)

• Sos ve Aroma için:

  • 2 adet orta boy kuru soğan (yemeklik doğranmış)
  • 2 yemek kaşığı tereyağı (tercihen) veya sıvı yağ
  • 1 yemek kaşığı domates salçası
  • (İsteğe bağlı) Yarım yemek kaşığı biber salçası
  • Yeterince sıcak su (yemeğin kıvamı için, yaklaşık 1-2 su bardağı başlangıç)
  • 1.5 çay kaşığı tuz (damak tadınıza ve küzüm etinin tuzuna göre ayarlayın)
  • Yarım çay kaşığı karabiber
  • (Çok yakışır!) 2-3 diş sarımsak (ezilmiş veya ince kıyılmış)
  • (Çok yakışır!) 1-2 tatlı kaşığı kuru nane
  • (Çok yakışır!) 1 tatlı kaşığı pul biber

• Doyurucu Eklentiler (İsteğe Bağlı):

  • Yarım su bardağı haşlanmış yeşil mercimek
  • Yarım su bardağı haşlanmış nohut

• Servis için:

  • Mısır ekmeği veya taze ekmek
  • Ayran veya sade yoğurt

Yapılışı:

• Küzüm Etini Hazırlama:

  1. Küzüm etlerini bol soğuk suda en az bir gece veya 8-10 saat önceden ıslatın. Bu, etin fazla tuzunu salmasına yardımcı olur.
  2. Islatılmış etleri süzün. Tencereye alın, üzerini geçecek kadar temiz su ekleyin ve etler tamamen lokum gibi yumuşayana kadar haşlayın. Haşlama süresi etin sertliğine bağlı olarak 1-2 saat sürebilir. Haşlanan etleri suyunu süzerek bir kenara alın.

• Gendimeyi (Aşurelik Buğdayı) Hazırlama:

  3. Dövme buğdayı bol suyla yıkayın ve üzerini geçecek kadar soğuk suda en az 8-10 saat veya bir gece önceden ıslatın.
  4. Islattığınız dövmeyi süzün ve tencereye alın. Üzerini 2-3 parmak geçecek kadar temiz su ekleyin ve dövme çok iyi yumuşayana, patlamaya başlayana kadar yaklaşık 1-2 saat kısık ateşte pişirin. Pişince suyunu süzün.

• Evelik Otunu Hazırlama:

  5. Evelik otlarını sap kısımlarını ayırarak bol suyla, kumları tamamen gidene kadar çok ama çok iyi yıkayın. Sap kısımlarını ince ince doğrayın, yaprakları iri doğrayın.
  6. Doğradığınız evelikleri ayrı bir tencerede üzerini geçecek kadar su ile yumuşayana kadar haşlayın (yaklaşık 10-15 dakika). Haşlanan eveliklerin suyunu iyice süzün.

• Yemeği Birleştirme ve Pişirme:

  7. Geniş ve tercihen kalın tabanlı bir tencerede tereyağını (veya sıvı yağı) ısıtın. Yemeklik doğradığınız soğanları ekleyip pembeleşinceye kadar orta ateşte kavurun.
  8. Eğer kullanacaksanız ezilmiş sarımsakları, kuru naneyi ve pul biberi bu aşamada yağa ekleyip kokusu çıkana kadar 1 dakika daha kavurun.
  9. Domates salçasını (ve isteğe bağlı biber salçasını) ekleyip salçanın kokusu çıkana kadar 1-2 dakika daha kavurun.
  10. Tencereye haşlanmış küzüm etlerini, haşlanmış gendimeyi, haşlanmış ve suyu süzülmüş evelikleri ekleyin.
  11. İsteğe bağlı haşlanmış yeşil mercimek veya nohutları da ekleyin.
  12. Tuzunu (küzüm etinin tuzluluğunu dikkate alarak) ve karabiberini ayarlayın.
  13. Üzerine yeteri kadar sıcak su ekleyin. Suyun seviyesi yemeğin istediğiniz “aş” kıvamına göre olmalıdır (çok sulu değil, koyu bir lapa/güveç gibi). Başlangıçta 1-2 su bardağı yeterli olabilir, gerekirse pişerken azar azar sıcak su ekleyebilirsiniz.
  14. Tencerenin kapağını kapatın. Kaynamaya başlayınca ateşi kısın ve tüm lezzetler birbirine karışana kadar sürekli karıştırarak 15-25 dakika daha pişirin. Gendime nişastasini salarak yemeği koyulaştıracaktir.

• Servis:

  15. Yemek piştikten sonra ocaktan alın ve 5-10 dakika dinlendirin.
  16. Evelik Yemeği’ni sıcak olarak servis tabaklarına alın.
  • Servis Önerisi:

  Evelik Yemeği sıcak olarak servis edilir. Yanında geleneksel olarak mısır ekmeği veya taze ekmek, ayrıca ayran veya sade yoğurt ile sunulur. Doyurucu, besleyici ve yöresel bir ana yemektir.

  • Ek Bilgiler: Evelik otu, C vitamini açısından zengin şifalı bir ottur. Küzüm eti (kurutulmuş et) yemeğe yoğun bir lezzet katar, tuzluluğunu ayarlamak için iyi ıslatılmalı ve haşlanmalıdır. Gendime (aşurelik buğday) yemeği hem doyurucu yapar hem de doğal olarak kıvamlandırır.

  Afiyet Olsun!